تحلیل پایداری سیستم های کشاورزی مکانیزه با استفاده از منطق فازی (مطالعه موردی دو سیستم تولید مکانیزه ذرت و گندم)

تمام سیستم های جهان طبیعت از قانونی پیروی می کنند که پایداری نام گرفته است و تنها سیستم هایی که انسان در آن ها تصرف کرده است از این قانون مستثنی می باشند. امروزه بشر نیز به اهمیت احیای این قانون واقف گردیده است و در صدد نیل به این آرمان در تمام سیستم-های ساخت خود بر آمده است. با توجه به اهمیت کشاورزی، در سال های اخیر بحث پایداری در سیستم های کشاورزی به شکلی جدی دنبال گردیده است. سنجش وضعیت موجود یک سیستم از نظر میزان پایداری از اولین مراحل جهت نیل به هدف پایداری می باشد. با توجه به این که شاخص ابزاری مهم در جهت تحلیل وضعیت یک سیستم می باشد می توان گفت تبیین شاخص های پایداری جزء اولین مراحل جهت نهادینه کردن پایداری خواهد بود. با توجه به ابهام موجود در رابطه با پایداری و همچنین توانایی و کارایی منطق و ریاضیات فازی جهت کار با داده های مبهم بحث استفاده از منطق فازی در تحلیل پایداری سیستم ها، مساله ای توصیه شده می باشد. با نظر به اهمیت تبیین شاخص های پایداری برای شرایط ایران، این رساله بر مبنای دو رویکرد عمده اجرا گردید. در مرحله اول مدلی بر پایه سیستم استنتاج فازی جهت تحلیل پایداری سیستم های مکانیزه زراعی با توجه به شرایط ایران تدوین گردید و در مرحله بعد داده های یک مطالعه موردی مربوط به دو محصول گندم و ذرت که از کشت و صنعت شهید رجایی دزفول برداشت گردیده بودند تحت این مدل تجزیه گردید و راهکارهای بهبود بررسی گردید. در نهایت برای مدل شش شاخص "نسبت انرژی" (sier)، "خطر مصرف سموم" (sipr)، "خطر مصرف کودهای نیتروژنه" (sinr)، "خطر آلاینده های هوا"(siap)، "نسبت سود به هزینه" (sibcr)، و شاخص "استخدام نیروی کارگری" (sile) انتخاب گردید. با توجه به جامع بودن شاخص های sipr ، sinr و siap؛ برای تعریف این شاخص ها سه مدل فرعی جداگانه بر پایه سیستم استنتاج فازی تدوین گردید، که چهار فاکتور میزان مصرف سموم، سمیت سموم، نیمه عمر سموم و مدیریت سموم؛ سه فاکتور میزان مصرف کودهای نیتروژنه، تعداد دفعات مصرف کودها و نوع کود مصرفی؛ و دو فاکتور میزان مصرف منابع تولید کننده نیرو و میزان ریسک مرتبط با هر منبع نیرو، به ترتیب به عنوان فاکتورهای موثر ورودی مدل های فرعی مربوطه انتخاب گردیدند. نتایج بررسی کارایی مدل نشان داد که به علت استفاده از رویکرد فازی، مدل توانایی کار با داده های ناواضح و کلی را به خوبی فراهم می آورد، هر چند به طور کلی طراحی مد ل آسان نمی باشد و در بحث طراحی آن چالش های زیادی وجود دارد. همچنین نتایج مطالعه موردی در مزارع نشان داد که سیستم تولید گندم در تمام شاخص های انتخاب شده نسبت به تولید ذرت دارای ارجحیت می باشد و شاخص کلی پایداری نیز در سیستم تولید گندم مطلوب تر است.